Sidebar

Maria Boniecka

Książki Marii Bonieckiej

Wybrana Publicystyka



English

Kontakt: moc.liamg@aina.akceinob (Reverse the address)

polski:nad_woda

Nad Wodą

Na stronach internetowych udostępniono w 2015r. publikację naukową p.t. "Tradycyjne rybołówstwo łodziowe w regionie zachodniopomorskim po 1945 roku."

W rozdziale „Literatura piękna jako źródło do badań nad kulturą zachodniopomorskich rybaków łodziowych w okresie powojennym” Piotr Maliński słusznie przypomina „Nad Wielkim Zalewem” (1950) Marii Bonieckiej, jako pierwszą, wydaną po wojnie na Pomorzu Zachodnim, powieść.

Aby opisać książkę, dr. Maliński, cytuje, bez skrótów, tyleż kuriozalną, co negatywną krytykę, wytykającą utworowi, typowe w literaturze tego okresu, socrealistyczne schematy. (Erazm Kuźma 1967)

Publikacja, a ściślej fragment dotyczący Marii Bonieckiej, zainspirował mnie do napisania tego tekstu. „Socrealistyczne książki, dziś odczytywane są w nowych kontekstach. Pojawiają się prace nowatorskie, przełamujące schematy myślenia o literaturze socu.(…) każda sztuka jest świadkiem swoich czasów, zarówno prawd bardzo ogólnych, jak i tych bardzo szczegółowych. Socrealizm na swój sposób też dawał świadectwo swojemu czasowi”. (Mieczysław Porębski „Krytycy i sztuka” 2004).

Mam nadzieję, że rosnące od kilku lat zainteresowanie sztuką soc. zainspiruje młodych krytyków literackich, do odkrycia zapomnianej dziś książki Marii Bonieckiej, że doczeka się ona nowych, uwolnionych od pętów totalitaryzmu, a więc niezależnych interpretacji.

„Nad Wielkim Zalewem”, to nie tylko pierwsza powojenna „szczecińska” powieść, to także utwór literacki opowiadający o osadzie rybackiej, o rybakach i ich życiu, poznanych przez autorkę podczas jej licznych pobytów wśród rybaków z Trzebieża, Wolina, Warpna, Jasienicy, Polic czy Stołczyna. A więc to także utwór, dający świadectwo konkretnych miejsc, ludzi. Świadectwo czasu, w którym rząd nie zapewniał artyście swobody twórczej, ale w osobie cenzora twórczość tę kontrolował.

Czytać „Nad Wielkim Zalewem” jest warto równocześnie z opowiadaniem „Nad Wodą”, opublikowanym na emigracji (Wiadomości, Londyn 1972) a będącym nawiązaniem, czy wręcz kluczem do powieści „Nad Wielkim Zalewem”. Maria Boniecka „przedstawia dzieje spółdzielni rybackiej, jako „teren samowoli i nadużyć urzędników partyjnych i funkcjonariuszy SB, przy czym jest to swego rodzaju miniatura obrazu całej powojennej Polski.” (Inga Iwasiów 2003)

Ponieważ opowiadanie „Nad Wodą”, ważne w twórczości Marii Bonieckiej nie jest ani znane ani nawet dostępne, postanowiłam, jako kolejny krok w przywracaniu pamięci Matki, umieścić je na stronie.

Tekst Nad Wodą

© Magdalena Budzynowska 2016